برنامه ریزی جهت توسعه و پرورش کارکنان(اعم از مدیران) شرکت، نیازمند ارزیابی سطح شایستگیهای آنها بر اساس مدل شایستگی تدوین شده است. به منظور ارزیابی سطح شایستگی کارکنان میتوان از ابزارهای مختلف استفاده نمود امّا امروزه کانونهای ارزیابی، معتبرترین فناوری برای ارزیابی سطح شایستگیهای کارکنان در حوزه مدیریت منابع انسانی است.
کانون یا مرکز ارزیابی که بعضاً فناوری مرکز ارزیابی نیز نامیده میشود، نه یک مکان فیزیکی یا جغرافیایی، بلکه یک رویکرد(یا فرایند) ارزیابی است. این رویکرد، به ارزیابی گروهی از شرکت کنندگان (داوطلبان) توسط تیم ارزیابان با استفاده از تمرینات و آزمونهای متنوع دلالت دارد. در این مرکز، ارزیابان با درنظر گرفتن معیارهای خاص مشاغل(حرفه)، تصمیمات لازم را درخصوص گزینش، ارتقا و یا راههای بهبود توانمندیهای مدیریتی داوطلبان اتخاذ میکنند.
کانون ارزیابی معمولاً یک یا تعدادی از مسئولیتهای محوله زیر را عهدهدار است:
• ارزیابی توانایی و شایستگیهای افراد جهت انتصاب یا گزینش در مشاغل؛
• ارزیابی توانایی و شایستگیهای افراد جهت ارتقا به سمتهای بالاتر؛
• پیش بینی عملکرد آتی افراد در مشاغل موردنظر (شناسایی نقاط قوت و ضعف)؛
• ارائه پیشنهادات لازم درمورد نحوه توسعه و آموزش افراد (تدوین برنامه توسعه فردی IDP)؛
• ارائه مشاوره حرفه ای به افراد درخصوص حرفه یا کارراهه شغلی.
کانونهاي ارزيابي بر چهار عنصر اساسي متکي هستند. شايستگي ها، ابزارها، ارزياب ها، و داوطلبان ارزيابي (ارزيابي شوندگان). در واقع کانون ارزيابي با تعامل افراد شرکت کننده در کانون، تمرينها، ارزيابها و شايستگيهاي مورد سنجش شکل ميگيرد. اين مهم با شناخت دقيق ارزيابي شوندگان از اهداف و فلسفه کانونهاي ارزيابي و استفاده از نتايج آن براي اهداف توسعهاي داوطلبان و ايجاد انگيزش و ديدگاه مثبت نسبت به کانونهاي ارزيابي حاصل ميگردد.
عوامل موثر در طراحي کانونهاي ارزيابي در شکل آورده شده است:
• شایستگیها: ترکیبی از نگرش، دانش و مهارتهای مرتبط با یک شغل(حرفه) میباشند که در قالب مدل شایستگی به نمایش گداشته میشود.
• ابزارها یا تمرینها: موضوعات مورد استفاده در کانون جهت ارزیابی شایستگیها است که اعم از آزمونهای روانشناختی، مورد کاوی و غیره است.
• ارزیاب: فرد یا افرادی است که با استفاده از ابزارها و تمرینها، شایستگیهای افراد (یا ارزیابی شوندگان) را مورد ارزیابی قرار میدهند.
• ارزیابی شوندگان: بر اساس ماهیت کانونهای ارزیابی، ارزیابی شوندگان متفاوت میباشند. کارکنان و مدیران گروههای هدف جهت ارزیابی در کانون هستند.